RAM
New member
“Sabahları güvenlik bakılırsavlisi kapıya vurup uyandırıyor. Yeme içme desen kısıtlı. Toplumsal çalışmacı var ancak ulaşmak imkansız. Çalışanların davranışlarıyla ‘Yaşadığın şiddete geri dön, burada daha düzgünü yok’ bildirisi veriyorlar.”
13 yaşında imam nikahıyla evlendirilen ve 17 yaşında anne olan Ayşe, beş sığınmaevinde kalmış genç bir bayan. Çocuk yaşta evlendirilerek gönderildiği meskenden çocuğuyla birlikte 19 yaşında kaçmış.
“Özgüvenim yoktu. Hayat deneyimim yoktu. Daha öncesinde kaçamadım. Televizyondan bayan konukevi diye bir yer olduğunu öğrenmiştim. ‘Kalacak yerim yok, çocuk yaşta evlendirildim’ diyerek müracaat yaptım.”
Ayşe, yetkililerin kabul sürecinde meskene dönmesi için kendisini ikna etmeye çalıştıklarını, hem imam nikahlı kocasının tıpkı vakitte babasının telefonla arandığını ancak aile bireyleriyle görüşmek istemediği konusunda ısrar edince vazgeçtiklerini anlatıyor. O periyot Van’da yaşadığını ve birinci sığınmaevi tecrübesinin de burada olduğunu söylüyor. Ayşe’nin sığınmaevine kabul sürecinde yaşadığı tecrübe, münferit değil.
Mor Çatı Bayan Sığınağı Vakfı’ndan Leyla Soydinç, sığınmaevlerine kabul kriterlerinin sıkıntılı olduğu görüşünde. 12 yaş üzeri erkek çocuklar, 60 yaş üstü bayanlar, ahenk sürecini tamamlamamış trans bayanlar, kimlik süreci tamamlanmamış mülteci bayanlar ile engelli çocuğu olan bayanların sığınaklara alınmadığını hatırlatıyor.
“Uygulamalar cezaevindekiler gibi”
Tek sorun, kabul kriterleri de değil. Sığınmaevlerinde kalanlar ve nazaranv yapanlar, cep telefonu kullanmasına müsaade verilmediğini, onur kırıcı biçimde eşya aramaları yapıldığını, giriş-çıkış saatlerinin çalışma saatleri ile uymayabildiğini anlatıyorlar. Leyla Soydinç, denetleyici kuralların tesirine dikkat çekiyor.
“Sigara saati, banyo saati üzere cezaevindeymişçesine yapılan uygulamalar, fazlaca büyük bir sorun. Bayanlar kalmak istemiyorlar. ‘Buradaki baskı ve kontrole katlanacağıma evimdekine katlanırım, daha iyi’ diyebiliyorlar.”
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı hanımın Statüsü Genel Müdürlüğü, DW Türkçe’nin bilgi edinme müracaatına verdiği cevapta, Ekim 2022 itibariyle 81 vilayette 3 bin 624 kapasiteli 149 sığınmaevi olduğunu bildirdi. Bu sığınmaevlerinin 112’si bakanlığa, 33’ü mahallî idarelere, üçü Göç Yönetimi Başkanlığı’na ve biri sivil toplum kuruluşuna (Mor Çatı) bağlı.
Birleşmiş Milletler’in bayana yönelik şiddetle çaba mevzuatı, sığınmaevlerinin her 10 bin nüfusa karşılık en az bir yatak kapasitesi olacak biçimde hizmet vermesini öngörüyor. Türkiye’deki sığınmaevi kapasitesi, belirlenen standardın lakin yarısını karşılayabiliyor.
Psikolojik dayanak yetersiz
Güvenlik sebebiyle ismini değiştirdiğimiz Selin, İstanbul Anadolu yakasında bir belediyenin sığınmaevinde bakılırsav yapmış. Yedi sene boyunca sığınmaevlerinde toplumsal hizmet veren Selin’e nazaran, en boş bırakılan alanlardan biri, ruhsal dayanak.
“Sadece yatakhane olarak bakılıyor. Bize de dayatılan bakış bu oluyor. Maksadımız bayanları güçlendirmek lakin talep edenleri bilgilendirmemiz bekleniyor. meğer her bayana dayanak sağlanması gerekli. Sağlandığında ise süreklilik olmuyor.”
Selin, sığınmaevlerinde kalan çocuklara alan açmanın çok kıymetli olduğunu, açılacak alanın bayanları da rahatlatacağını lakin çocuklara yönelik hizmetlerin kısıtlı olduğunu lisana getiriyor. Selin’in vazife yaptığı belediyeye bağlı sığınmaevi şu an faaliyet göstermiyor.
“Sosyal çalışmacı, ‘Şu kadar dakikan var, konuş’ diyor”
Ortaokul mezunu 26 yaşındaki Ayşe’nin Van’dan daha sonra ikinci sığınmaevi tecrübesi Ankara’da olmuş. Bu sefer birlikte yaşadığı ağabeyinin baskısından kaçmak zorunda kaldığını aktarıyor.
“Biriyle görüşüp sıkıntısını anlatmak, bilgi edinmek istiyorsun, ‘Vakti gelince biz seni çağırırız’ diyorlar. Ankara’dan daha sonra da Bursa’da sığınmaevinde kaldım. Orada da birebir şeyler… Toplumsal çalışmacı çağırıyor, ‘Şu kadar dakikan var, konuş’ diyor.”
Mor Çatı’dan Leyla Soydinç de sığınmaevlerinde takipli toplumsal çalışma yürütülmediğini savunuyor. Bayanlara ekonomik, hukuksal, ruhsal ve toplumsal dayanak sağlanması ve bu dayanaklara erişebilecekleri düzeneklerin bulunması gerekse de bu, her vakit mümkün olmuyor. Soydinç, yaşanan ezaları şöyleki anlatıyor:
“Kabul sırasında doldurulması gereken form çıkarken dolduruldu’ ya da ‘Altı ay kaldım, toplumsal çalışmacının yüzünü görmedim’ diyen epey fazla bayan dinliyoruz.”
Ayşe, Bursa, Eskişehir ve son olarak Mor Çatı’nın sığınağında kaldıktan daha sonra kendine bir hayat kurabilmiş. “Çarkın kendisi bozuk. Kent şehir gezince bunu anlıyorsunuz” diyen genç bayan, şu an açık öğretimde liseye devam ediyor. Lakin her bayan Ayşe kadar şanslı olamayabiliyor.
Feminist hak savunucularına nazaran bayanların bağımsız hayat kurmasını destekleyecek toplumsal siyasetlerin olmaması en büyük meselelerden biri. Bayanların seçenekleri konusunda bilgilendirilmediğini, kâfi yönlendirmenin yapılmadığını savunuyorlar. Bu durum, süreksiz yerler bulunmasına karşın bayanların sığınmaevlerinde uzun müddet kalmasına niye olabiliyor. Hükümetin aile odaklı siyasetler yürütmesi niçiniyle bayanların sığınmaevlerinden bağımsız hayata adım attıklarında telaş verici durumlar yaşandığı bilhassa vurgulanıyor.
Kanun var, uygulayan belediye yok
DW Türkçe’nin görüştüğü bayan hakları aktivistleri, lokal idarelerin hem “reklamı yapılacak yerler” olmadığı birebir vakitte oy getirmediği için sığınmaevlerine bütçe ayırmak istemediğini savunuyor.
DW Türkçe’nin bilgi edinme müracaatına gönderilen yanıta bakılırsa, İstanbul’da 525 kapasiteli 19 sığınmaevi var. 39 ilçeli İstanbul’da, belediyelere bağlı sığınmaevi sayısı ise dokuz.
Belediye Kanunu’nun 14. unsurunda, “Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100 binin üstündeki belediyeler, bayanlar ve çocuklar için konukevleri açmak zorundadır” sözü yer alıyor. Belediyelerin sığınmaevi açmamasının rastgele bir yasal yaptırımı yok.
İstanbul’un en büyük ilçelerinden Beşiktaş ve Şişli, belediyeye bağlı sığınmaevinin olmadığı iki ilçe. DW Türkçe’nin niye sığınmaevi açılmadığına dair sorusuna cevap veren Beşiktaş Belediye Lideri İstek Akpolat, “Kadınların her alanda önlerine çıkarılan pürüzleri birlikte aşmak için nazaranve gelir gelmez bir çalışma başlatarak Bayan Dayanışma ve Hayat Merkezimizi hayata geçirdik. Belediyemize ilişkin bir sığınmaevi hayata geçirmek için de çalışmalarımızı gerçekleştiriyoruz. En yakın vakitte Beşiktaşımıza bir sığınmaevi kazandıracağız” dedi. Şişli Belediyesi ise sorumuza haberin hazırlandığı müddet ortasında yanıt vermedi.
13 yaşında imam nikahıyla evlendirilen ve 17 yaşında anne olan Ayşe, beş sığınmaevinde kalmış genç bir bayan. Çocuk yaşta evlendirilerek gönderildiği meskenden çocuğuyla birlikte 19 yaşında kaçmış.
“Özgüvenim yoktu. Hayat deneyimim yoktu. Daha öncesinde kaçamadım. Televizyondan bayan konukevi diye bir yer olduğunu öğrenmiştim. ‘Kalacak yerim yok, çocuk yaşta evlendirildim’ diyerek müracaat yaptım.”
Ayşe, yetkililerin kabul sürecinde meskene dönmesi için kendisini ikna etmeye çalıştıklarını, hem imam nikahlı kocasının tıpkı vakitte babasının telefonla arandığını ancak aile bireyleriyle görüşmek istemediği konusunda ısrar edince vazgeçtiklerini anlatıyor. O periyot Van’da yaşadığını ve birinci sığınmaevi tecrübesinin de burada olduğunu söylüyor. Ayşe’nin sığınmaevine kabul sürecinde yaşadığı tecrübe, münferit değil.
Mor Çatı Bayan Sığınağı Vakfı’ndan Leyla Soydinç, sığınmaevlerine kabul kriterlerinin sıkıntılı olduğu görüşünde. 12 yaş üzeri erkek çocuklar, 60 yaş üstü bayanlar, ahenk sürecini tamamlamamış trans bayanlar, kimlik süreci tamamlanmamış mülteci bayanlar ile engelli çocuğu olan bayanların sığınaklara alınmadığını hatırlatıyor.
“Uygulamalar cezaevindekiler gibi”
Tek sorun, kabul kriterleri de değil. Sığınmaevlerinde kalanlar ve nazaranv yapanlar, cep telefonu kullanmasına müsaade verilmediğini, onur kırıcı biçimde eşya aramaları yapıldığını, giriş-çıkış saatlerinin çalışma saatleri ile uymayabildiğini anlatıyorlar. Leyla Soydinç, denetleyici kuralların tesirine dikkat çekiyor.
“Sigara saati, banyo saati üzere cezaevindeymişçesine yapılan uygulamalar, fazlaca büyük bir sorun. Bayanlar kalmak istemiyorlar. ‘Buradaki baskı ve kontrole katlanacağıma evimdekine katlanırım, daha iyi’ diyebiliyorlar.”
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı hanımın Statüsü Genel Müdürlüğü, DW Türkçe’nin bilgi edinme müracaatına verdiği cevapta, Ekim 2022 itibariyle 81 vilayette 3 bin 624 kapasiteli 149 sığınmaevi olduğunu bildirdi. Bu sığınmaevlerinin 112’si bakanlığa, 33’ü mahallî idarelere, üçü Göç Yönetimi Başkanlığı’na ve biri sivil toplum kuruluşuna (Mor Çatı) bağlı.
Birleşmiş Milletler’in bayana yönelik şiddetle çaba mevzuatı, sığınmaevlerinin her 10 bin nüfusa karşılık en az bir yatak kapasitesi olacak biçimde hizmet vermesini öngörüyor. Türkiye’deki sığınmaevi kapasitesi, belirlenen standardın lakin yarısını karşılayabiliyor.
Psikolojik dayanak yetersiz
Güvenlik sebebiyle ismini değiştirdiğimiz Selin, İstanbul Anadolu yakasında bir belediyenin sığınmaevinde bakılırsav yapmış. Yedi sene boyunca sığınmaevlerinde toplumsal hizmet veren Selin’e nazaran, en boş bırakılan alanlardan biri, ruhsal dayanak.
“Sadece yatakhane olarak bakılıyor. Bize de dayatılan bakış bu oluyor. Maksadımız bayanları güçlendirmek lakin talep edenleri bilgilendirmemiz bekleniyor. meğer her bayana dayanak sağlanması gerekli. Sağlandığında ise süreklilik olmuyor.”
Selin, sığınmaevlerinde kalan çocuklara alan açmanın çok kıymetli olduğunu, açılacak alanın bayanları da rahatlatacağını lakin çocuklara yönelik hizmetlerin kısıtlı olduğunu lisana getiriyor. Selin’in vazife yaptığı belediyeye bağlı sığınmaevi şu an faaliyet göstermiyor.
“Sosyal çalışmacı, ‘Şu kadar dakikan var, konuş’ diyor”
Ortaokul mezunu 26 yaşındaki Ayşe’nin Van’dan daha sonra ikinci sığınmaevi tecrübesi Ankara’da olmuş. Bu sefer birlikte yaşadığı ağabeyinin baskısından kaçmak zorunda kaldığını aktarıyor.
“Biriyle görüşüp sıkıntısını anlatmak, bilgi edinmek istiyorsun, ‘Vakti gelince biz seni çağırırız’ diyorlar. Ankara’dan daha sonra da Bursa’da sığınmaevinde kaldım. Orada da birebir şeyler… Toplumsal çalışmacı çağırıyor, ‘Şu kadar dakikan var, konuş’ diyor.”
Mor Çatı’dan Leyla Soydinç de sığınmaevlerinde takipli toplumsal çalışma yürütülmediğini savunuyor. Bayanlara ekonomik, hukuksal, ruhsal ve toplumsal dayanak sağlanması ve bu dayanaklara erişebilecekleri düzeneklerin bulunması gerekse de bu, her vakit mümkün olmuyor. Soydinç, yaşanan ezaları şöyleki anlatıyor:
“Kabul sırasında doldurulması gereken form çıkarken dolduruldu’ ya da ‘Altı ay kaldım, toplumsal çalışmacının yüzünü görmedim’ diyen epey fazla bayan dinliyoruz.”
Ayşe, Bursa, Eskişehir ve son olarak Mor Çatı’nın sığınağında kaldıktan daha sonra kendine bir hayat kurabilmiş. “Çarkın kendisi bozuk. Kent şehir gezince bunu anlıyorsunuz” diyen genç bayan, şu an açık öğretimde liseye devam ediyor. Lakin her bayan Ayşe kadar şanslı olamayabiliyor.
Feminist hak savunucularına nazaran bayanların bağımsız hayat kurmasını destekleyecek toplumsal siyasetlerin olmaması en büyük meselelerden biri. Bayanların seçenekleri konusunda bilgilendirilmediğini, kâfi yönlendirmenin yapılmadığını savunuyorlar. Bu durum, süreksiz yerler bulunmasına karşın bayanların sığınmaevlerinde uzun müddet kalmasına niye olabiliyor. Hükümetin aile odaklı siyasetler yürütmesi niçiniyle bayanların sığınmaevlerinden bağımsız hayata adım attıklarında telaş verici durumlar yaşandığı bilhassa vurgulanıyor.
Kanun var, uygulayan belediye yok
DW Türkçe’nin görüştüğü bayan hakları aktivistleri, lokal idarelerin hem “reklamı yapılacak yerler” olmadığı birebir vakitte oy getirmediği için sığınmaevlerine bütçe ayırmak istemediğini savunuyor.
DW Türkçe’nin bilgi edinme müracaatına gönderilen yanıta bakılırsa, İstanbul’da 525 kapasiteli 19 sığınmaevi var. 39 ilçeli İstanbul’da, belediyelere bağlı sığınmaevi sayısı ise dokuz.
Belediye Kanunu’nun 14. unsurunda, “Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100 binin üstündeki belediyeler, bayanlar ve çocuklar için konukevleri açmak zorundadır” sözü yer alıyor. Belediyelerin sığınmaevi açmamasının rastgele bir yasal yaptırımı yok.
İstanbul’un en büyük ilçelerinden Beşiktaş ve Şişli, belediyeye bağlı sığınmaevinin olmadığı iki ilçe. DW Türkçe’nin niye sığınmaevi açılmadığına dair sorusuna cevap veren Beşiktaş Belediye Lideri İstek Akpolat, “Kadınların her alanda önlerine çıkarılan pürüzleri birlikte aşmak için nazaranve gelir gelmez bir çalışma başlatarak Bayan Dayanışma ve Hayat Merkezimizi hayata geçirdik. Belediyemize ilişkin bir sığınmaevi hayata geçirmek için de çalışmalarımızı gerçekleştiriyoruz. En yakın vakitte Beşiktaşımıza bir sığınmaevi kazandıracağız” dedi. Şişli Belediyesi ise sorumuza haberin hazırlandığı müddet ortasında yanıt vermedi.